امام محمد باقر اشاعه دهنده فرهنگ

امام محمد باقر،علیه السلام،دراول رجب سال57هجری درمدینه چشم به جهان گشود،ولی درتاریخ ولادت آن حضرت اتفاق نظر وجود ندارد.گروهی روز ولادت را اول رجب وعده ای سوم صفر می دانند.

به خاطر خدمات علمی فراوان امام پنجم علیه السلام وی به باقر یا باقرالعلوم ملقب شده است.مستند این لقب روایتی است که ازقول پیامبر اکرم (ص)وارد شده است که«یبقرالعلم بقرا» یا«یقبرعلم الدین بقرا»

امام باقر(ص) نخستین امامی است که ازسوی پدر و مادر فاطمی وعلوی محسوب می شود،زیراپدرش علی بن حسین بن علی بن ابیطالب (ع) است معروف به سجاد علی السلام ومادرش فاطمه بنت حسن ابن علی بن ابیطالب علیه السلام است  که کنیه او ام حسن وام عبدالله می باشد.

امام محمد باقر علیه السلام درسه سالگی حادثه کربلا ودر دوران نوجوانی،خفقان وفشار بنی امیه نسبت به پدر بزرگوارش را مشاهده کرده بود.ایشان در دوران ۱۸سال امامت،یعنی از زمان شهادت پدر بزرگوارش (۹۴هجری)تازمان شهادت آن حضرت(۱۱۴هجری)خدمات قابل توجهی در دفاع ازحوزه مسلمین انجام داده اند.امامت امام پنجم (ع) تا ارسال‌ها قبل توسط جد بزرگوارش رسول اکرم(ص)به شیفتگان آن امام همام وعده داده شده بود،به طوریکه تنها باقی مانده صحابه پیامبر یعنی جابربن عبدالله انصاری در اواخر عمر خود با اطمینانی که به سخن رسول خدا(ص) داشت،مشتاقانه دریافتن آن حضرت ودیدار گل روی وی روزگار سپری می کرد.بطوری که او در مدینه متهم به هذیان گویی شده بود.زیرا مرتبا درکوچه های مدینه«یاباقر یاباقر»می کردودرپاسخ اهل مدینه می گفت:به خدا هذیان نمی گویم،ولی من ازرسول خدا(ص)شنیدم که فرمود:مسلما تو به زودی مردی از اهل بیت مرا درک می کنی که نامش نام من وشمائلش شمائل من،علم را می شکافد شکافتنی وآن همان کسی است که مرا به آنچه می گویم می خواند.

دوران امامت امام باقر(علیه السلام)با پنج خلیفه معاصربود که می توان از آنها به ولید بن عبدالملک (86-96)وسلیمان بن عبدالملک (96-99 ه)اشاره کرد.این خلفا به استثنای عمربن عبدالعزیز که شخصی نسبتا دادگر ونسبت به خاندان پیامبر (صلی الله علیه وآله) علاقه مند بود همگی درستمگری واستبداد وخودکامگی دست کمی از نیاکان خود نداشتند ومخصوصا نسبت به پیشوای پنجم علیه السلام همواره سخت گیری می کردند.

به رغم سخت گیریهای خلفا،امام سعی دراشاعه فرهنگ و معارف اسلامی داشت،به طوریکه میزان سخنان واردشده درکتب ازسوی آن حضرت نسبت به امامان پیشین فوق العاده زیادتراست.بهره مندی شیعیان وغیرشیعیان از دریای ژرف علم آن حضرت،زمینه ساز تاسیس دانشگاه فرزندش امام صادق(ع) شد.شاگردانی که درمکتب او زانوزده وروز بروز برعمق دانش خود می افزودند،بسیارزیاد است.

دوشنبه ۲۹مهر۱۳۷۸        اول رجب 1420    شماره:۱۶۶۳۰      روزنامه:کیهان